Η ΔΣΘ δημιουργήθηκε από την καθηγήτρια ψυχολογίας στο University of Washington Marsha Linehan στη δεκαετία toy 1990 εξαρχής για την αντιμετώπιση των ασθενών που έπασχαν από οριακή διαταραχή προσωπικότητας και ειδικότερα για την αντιμετώπιση νέων γυναικών που εμφάνιζαν αυτοκαταστροφικές συμπεριφορές.
Οι τρεις βασικοί πυλώνες της θεραπείας είναι: α) η θεραπεία της συμπεριφοράς που προσφέρει τη τεχνογνωσία της αλλαγής, β) η διδασκαλία του ζεν και της ενσυνειδητότητας (mindfulness) που προσφέρει την διδασκαλία της αποδοχής και γ) η διαλεκτική που οδηγεί στην σύνθεση των αντιθέτων (αλλαγή-αποδοχή)
Η ΔΣΘ υποθέτει ότι το άτομο με ΟΔΠ κινείται μεταξύ δυο αντίθετων πόλων. Ο πρώτος πόλος σχετίζεται περισσότερο με το βιολογικό υπόστρωμα της συναισθηματικής ρύθμισης ενώ ο δεύτερος πόλος προκύπτει και αναπτύσσεται μέσα από τις κοινωνικές συνέπειες της έκφρασης των συναισθημάτων του ατόμου με ΟΔΠ. Η δυσφορία που γεννάται κάθε φορά που βρίσκεται το άτομο στο ένα άκρο αναπόφευκτα δημιουργεί ένα φαινόμενο εκκρεμούς, που θα το στείλει στο άλλο άκρο και το αντίστροφο. Σύμφωνα με τη ΔΣΘ, η επίτευξη της ισορροπίας του συναισθηματικού εκκρεμούς του ατόμου είναι βασικός στόχος της θεραπευτικής προσπάθειας.
Η ΔΣΘ στο σύνολο της πορείας της διακρίνεται από τέσσερα βασικά στάδια, τα οποία εμπεριέχουν επιμέρους στόχους. Αφού επιτευχθεί η δέσμευση στη θεραπεία ξεκινά το πρώτο στάδιο, το οποίο ως κεντρικό στόχο έχει την αλλαγή των συμπεριφορών που είναι εκτός ελέγχου και την καλλιέργεια των βασικών ικανοτήτων. Οι επιμέρους στόχοι ιεραρχικά είναι οι εξής: μείωση των αυτοκαταστροφικών συμπεριφορών και της αυτοκτονικότητας, μείωση των συμπεριφορών που εμποδίζουν τη θεραπεία, μείωση των συμπεριφορών που εμποδίζουν την ποιότητα ζωής του θεραπευόμενου και αύξηση των δεξιοτήτων του ατόμου. Για την επίτευξη του κάθε επιμέρους στόχου δίνεται αρκετός χρόνος θεραπείας, με αποτέλεσμα το πρώτο στάδιο θεραπείας πιθανό να υπερβαίνει το ένα έτος. Οι επιμέρους στόχοι καθορίζονται σε συνεργασία με το θεραπευόμενο. Ο θεραπευτής παρακολουθεί την πρόοδο της θεραπείας και της εφαρμογής των δεξιοτήτων μέσα από ημερολόγια καταγραφής που συμπληρώνει ο ασθενής στα μεσοδιαστήματα των συνεδριών.
Το δεύτερο, τρίτο και τέταρτο στάδιο της Διαλεκτικής Συμπεριφορικής Θεραπείας έχουν ως κεντρικό στόχο την αύξηση του διαλεκτικού μοτίβου συμπεριφοράς, και το κάθε στάδιο περιλαμβάνει διαφορετικούς επιμέρους στόχους. Οι στόχοι του δεύτερου σταδίου είναι η αντιμετώπιση της μετατραυματικής συμπτωματολογίας στρες ή/και ενδεχόμενων υπολειπόμενων διαταραχών που δεν αντιμετωπίστηκαν στο πρώτο στάδιο. Το τρίτο στάδιο περιλαμβάνει στόχους όπως: αύξηση του αυτο-σεβασμού και βελτίωση της ποιότητας ζωής με επίτευξη προσωπικών στόχων ζωής και το τέταρτο περιλαμβάνει ως στόχους τη διεύρυνση της αυτογνωσίας και την πνευματική πληρότητα.
Η ΔΣΘ αποτελείται από τέσσερα βασικά συστατικά:
α. Ατομική ψυχοθεραπεία συχνότητας μία έως δύο φορές την εβδομάδα. Ο ατομικός θεραπευτής θεωρείται στην πλειονότητα των περιπτώσεων ως ο κύριος θεραπευτής που φέρει και την ευθύνη για τα θέματα που αφορούν τη θεραπεία.
β. Εκπαίδευση στις δεξιότητες. Η εκπαίδευση γίνεται τις περισσότερες φορές ομαδικά χωρίς να αποκλείεται και η ατομική εκπαίδευση σε δεξιότητες. Η ομάδα συναντιέται μία φορά την εβδομάδα για 2 ώρες περίπου και έχει χαρακτήρα ψυχοεκπαιδευτικό και όχι ψυχοθεραπευτικό. Ο κάθε κύκλος της ομάδας έχει διάρκεια 6 μηνών και αποτελείται από τέσσερις ενότητες: ενσυνειδητότητα, ρύθμιση του συναισθήματος, αντοχή στη δυσφορικό συναίσθημα και διαπροσωπική αποτελεσματικότητα.
γ. Τηλεφωνική παρέμβαση σε 24ωρη βάση. Ο θεραπευόμενος καλεί τον ατομικό θεραπευτή (στις περισσότερες περιπτώσεις), η παρέμβαση του οποίου έχει διπλό στόχο. Αφ' ενός την πρόληψη της αυτοκτονίας και αφ' ετέρου την χρήση των δεξιοτήτων in vivo, την στιγμή δηλαδή που χρειάζονται περισσότερο. Ο στόχος είναι να ενισχυθεί και να γενικευθεί η χρήση των νέων αυτών συμπεριφορών μέσα από το αίσθημα ανακούφισης και αυτο-αμοιβής που αισθάνεται το άτομο όταν κατορθώνει να ξεπερνά την κρίση χωρίς να ενεργοποιεί δυσλειτουργικές συμπεριφορές.
δ. Ομάδα συμβουλευτικής των θεραπευτών. Η ομάδα συναντιέται μία φορά την εβδομάδα και έχει δύο στόχους. Να συζητήσει θέματα που αφορούν τη θεραπεία ώστε να διασφαλιστεί ότι ακολουθείται το μοντέλο της Διαλεκτικής Συμπεριφορικής Θεραπείας και να στηρίξει τους θεραπευτές στο έργο τους.
Η Διαλεκτική Συμπεριφορική Θεραπεία πολλές φορές συμπληρώνεται και με άλλες θεραπευτικές δραστηριότητες όπως είναι ομαδική θεραπεία, εξωτερική εποπτεία των θεραπευτών, οικογενειακή θεραπεία, χορήγηση φαρμακευτικής αγωγής αν κρίνεται απαραίτητο και παρακολούθηση υποστηρικτικών προγραμμάτων για ειδικά θέματα (πχ ανώνυμοι αλκοολικοί).
Ο κλάδος ΔΣΘ της Ελληνικής Εταιρείας Έρευνας της Συμπεριφοράς έχει σαν στόχο την παροχή έγκυρης εκπαίδευσης στη ΔΣΘ καθώς και την ενημέρωση του κοινού και των ειδικών για την οριακή διαταραχή προσωπικότητας και την αντιμετώπισή της με τη ΔΣΘ.
Η ιστοσελίδα αυτή αποτελεί μέρος της προσπάθειας αυτής
